Wiktor Jacewicz

(1909-1985)

ksiądz, działacz grajewskiego harcerstwa w okresie międzywojennym

   Wiktor Jacewicz urodził się 26.10.1909 r. w Petersburgu. Jesienią 1921 r. wstąpił w szeregi I DH im. J.H.Dąbrowskiego w Grajewie.
   Prowadził aktywną działalność harcerską w szeregach grajewskich drużyn harcerskich. W okresie IX 1930 - IX 1931 pełnił funkcję drużynowego II DH im. T.Kościuszki.

   Z Grajewa przeniósł się do Aleksandrowa Kujawskiego, gdzie od września 1938 r. pełnił funkcję hufcowego. Wstąpił do zakonu salezjanów - nowicjat w latach 1933-34 w Czerwińsku, następnie W 1939 był alumnem Towarzystwa Salezjańskiego w Płocku. Tam 8.04.1940 r. został aresztowany przez gestapo. W efekcie trafił najpierw od więzienia (Płock, Działdowo), a następnie do obozów koncentracyjnych w Mauthausen-Gusen i Dachau (nr 21982), w którym przebywał aż do wyzwolenia obozu 29.04.1945 r.
   Po wyzwoleniu rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie zdobył tytuł magistra na podstawie rozprawy pt: "Naczelne hasła moralne skautingu". 29.06.1947 r. otrzymał w Krakowie święcenia kapłańskie .Pełniąc posługę księdza poświęcił się pracy naukowej. W 1957 r. została wydana jego książka "Ci, którzy przeszli przez Dachau", zaś w latach 1977-78 4-tomowe opracowanie "Martyrologia polskiego rzymskokatolickiego duchowieństwa pod okupacją hitlerowską w latach 1939-1945". W VI 1979 r. otrzymał stopień naukowy doktora teologii w zakresie historii nowożytnej. Zmarł w 1985 r. we Włocławku.
   Ksiądz Wiktor Jacewicz był cenionym badaczem martyrologium duchowieństwa polskiego w czasie II wojny światowej. Jako były więzień Dachau, po wojnie zajął się gromadzeniem świadectw, relacji, dokumentów dotyczących męczeństwa polskiego Kościoła w latach 1939–1945. Jego mrówcza praca zaowocowała kilkoma znaczącymi publikacjami, wśród których na czoło wysuwa się monumentalne pięciotomowe dzieło, opracowane wspólnie z ks. Janem Wosiem SDB, na życzenie Prymasa Kardynała Stefana Wyszyńskiego: "Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską 1939–1945". Ksiądz Jacewicz był bardzo aktywny jako sekretarz Komitetu Księży Polskich b. Więźniów Obozu Koncentracyjnego w Dachau. Pełnił tę funkcję od 1946 r. Przez wiele lat redagował „Biuletyn Informacyjny” Komitetu, współorganizował coroczne pielgrzymki księży – byłych więźniów do sanktuarium św. Józefa w Kaliszu oraz pielgrzymki do byłych hitlerowskich obozów zagłady w Niemczech, do Lourdes i Rzymu. Utrzymywał szerokie kontakty z historykami zajmującymi się problematyką lat okupacji i był wśród nich bardzo cenionym znawcą tematu. Wygłosił dziesiątki referatów na spotkaniach, sympozjach, zjazdach poświęconych martyrologium polskiego duchowieństwa. Był też jednym z inicjatorów powstania kaplicy mauzoleum oraz archiwum i muzeum męczenników II wojny światowej w sanktuarium św. Józefa w kaliskiej kolegiacie