Marian Baehr

(1879-1943)

starosta powiatu szczuczyńskiego w latach 1923-1929

   Urodził się 16 czerwca 1879 r. w Makowlanach pow. sokólski jako jeden z trzech synów Ottona i Zofii z Kleczkowskich. Ojciec był ziemianinem pochodzącym ze spolonizowanej rodziny hanowerskiej. Brał czynny udział w organizacji powstania styczniowego, za co został pozbawiony majątku i zesłany na Syberię. Matka również pochodziła z rodziny zesłańców syberyjskich.

   Marian rozpoczął naukę w gimnazjum w Grodnie, mieszkał na stancji u Elizy Orzeszkowej, zaprzyjaźnionej z jego ojcem. Następnie studiował architekturę na Politechnice w Rydze, gdzie należał do korporacji studenckiej „Arkonia”, później studiował malarstwo w Monachium i Paryżu.
   W czasie I wojny światowej przebywał w Rosji pracując społecznie w komitecie ks. Konstantego Światopełka-Czetwertyńskiego dla wysiedlonych i uciekinierów, mając pod swoją opieką gubernię moskiewską i kazańską. Po powrocie do Makowlan w 1918 r. od razu zaangażował się w tworzenie polskiego życia politycznego i społecznego. Już w grudniu 1918 r. został wybrany naczelnikiem powiatu sokólskiego i równocześnie przewodniczącym rady powiatowej. Ponieważ do 30 kwietnia 1919 r. powiat sokólski znajdował się pod okupacją niemiecką, rada potajemnie współpracowała z Rządem Polskim. Zaraz po wycofaniu się Niemców M. Baehr został mianowany starostą sokólskim (co najmniej do lutego 1921 r.). Następnie był starostą w Bielsku Podlaskim (co najmniej październik 1921–kwiecień 1923 r.) oraz w okresie od listopada 1923 r. do listopada 1929 r. i starostą szczuczyńskim w Grajewie. Właśnie z funkcji piastowanej w Grajewie został w listopadzie 1929 r. przeniesiony w stan nieczynny, a w czerwcu 1930 w stan spoczynku. Po skończeniu służby w administracji osiadł na stałe w majątku Mościska, na którym gospodarował do wybuchu wojny we wrześniu 1939 r.
   Udało mu się uniknąć aresztowania przez Sowietów. Przez kilka tygodni ukrywał się w małym zaścianku szlachty zagrodowej w lasach pod Suchowolą. Stamtąd w grudniu 1939 r. przedostał się do Warszawy, dokąd dotarła także jego żona z dziećmi. W Warszawie pełnił społecznie funkcję pełnomocnika Rady Głównej Opiekuńczej na Okręg Warszawski. Zmarł dnia 9 grudnia 1943 r.
   Był żonaty z Ireną Skarbek-Kiełczewską (ur. 1893 r., zm. 1984 r.), z którą miał dwóch synów: Olgierda (ur. 1927 r.) i Wacława (ur. 1928 r.).

Fotografie przekazał Olgierd Baehr - dziękujemy.

Wykorzystane materiały: AAN, MSW, sygn. 4257 - Wykaz kierowników starostw sporządzony w dniu 10 IV 1923 r., k. 5; APB, UWB, sygn. 18 - Protokoły zebrań naczelników władz i urzędów pow. szczuczyńskiego 1927-1929; APE, sygn. 140 - Akta notariusza Kazimierza Dziekońskiego z Grajewa, Rep. 1023/1923, Rep. 43/1924, Rep. 741/1925; "Rocznik Oficerski Rezerw", Warszawa 1934; "Dziennik Urzędowy Województwa Białostockiego", Nr 2 z 1.02.1921, Nr 11 z 1.11.1921, Nr 1 z 1.01.1925, Nr 20 z 15.12.1929, Nr 8 z 5.07.1930; "Życie i Praca", Nr 8 z 25.01.1925, Nr 63 z 6.08.1925, Nr 83 z 15.10.1925, Nr 17 z 28.02.1926, Nr 47 z 24.11.1929; "Wspólna Praca", Nr 11 z 16.10.1929; Ziemianie polscy w XX w. Słownik biograficzny. cz. 2, Warszawa 1994 r.; http://www.nekrologi-baza.pl/nazw/str_b1.html; http://www.archiwumkorporacyjne.pl/index.php/muzeum-korporacyjne/warszawa/k-arkonia/