Michał Bunikiewicz
(????-????)
Organizator powstania styczniowego w okręgu biebrzańskim
Do około 1858 roku mieszkał w Szczuczynie, gdzie pracował w tamtejszym więzieniu. Prawdopodobnie w wyniku pożaru miasta utracił pracę i przeniósł się do Rajgrodu (III 1859 r.), gdzie objął stanowisko ławnika i kasjera magistratu. W 1862 roku został wprowadzony przez Rafała Błońskiego do organizacji powstańczej, który nominował go na stanowisko cywilnego naczelnika okręgu biebrzańskiego i tym samym powierzył mu obowiązki tworzenia zrębów przyszłej siatki konspiracyjnej. Do obowiązków Bunikiewicza należała również zbiórka funduszy na cele narodowe.
W chwili wybuchu powstania Bunikiewicz skupił swoje wysiłki na utworzeniu choćby niewielkiego oddziału powstańczego. Udało mu się to w drugiej połowie lutego. Zebrani pod jego dowództwem w lasach rudzkich powstańcy, rekrutujący się głównie z przybyłych z zewnątrz ochotników, dokonali zaboru kasy leśnictwa Rajgród, oraz kasy wójta gminy Ruda. Jednak ze względu na trudności z zaopatrzeniem partii w żywność i odzież, dowódca zmuszony był rozpuścić powstańców.
Niedługo potem Michał Bunikiewicz został aresztowany i oddany pod nadzór policyjny. Zbiegł z Rajgrodu i ukrywając się dalej spełniał obowiązki naczelnika okręgu. Na przełomie marca i kwietnia zdał swoją funkcję Julianowi Wereszczyńskiemu, a sam objął stanowisko naczelnika tworzonej właśnie żandarmerii. Jednak z uwagi na to, że podlegający mu obszar był zbyt duży, okręg podzielono na trzy rewiry. Rewir szczuczyński, zapewne z powodu znajomości tutejszych stosunków objął Bunikiewicz. 31 maja powrócił do Rajgrodu i ponownie objął stanowisko kasjera, jednak już 9 czerwca porzucił urząd, zabierając pewną sumę z kasy miejskiej-„czym potwierdził poczynione mu wcześniej zarzuty”. W bliżej nieokreślonym czasie wstąpił do oddziału tworzonego przez Micewicza. W stopniu porucznika wziął udział w utarczce pod Białogrądami oraz w bitwie pod Wincentą.
Jego dalsze losy nie są znane. Najprawdopodobniej uniknął aresztowania. Z akt personalnych Michała Bunikiewicza znajdujących się w archiwum w Białymstoku wynika, że jeszcze w 1866 r. władze carskie próbowały ustalić, czy dokonał on zaboru pieniędzy z kasy miejskiej, a także kierują oficjalne zapytanie do władz miejskich w Rajgrodzie, o powód ponownego powierzenia obowiązków osobie „podejrzanej politycznie”- jaką był Bunikiewicz. Być może jest on tożsamy z Michałem Bonikiewiczem, emigrantem postyczniowym, członkiem Zjednoczenia Emigracji Polskiej mieszkającym w 1866 roku w Paryżu.
BIBLIOGRAFIA:
- Akta osobowe Michała Bunikiewicza, Archiwum w Białymstoku.
- Błoński R., Pamiętnik z Augustowskiego, w: „Polska w walce”, Agaton Giller 1875.
- Borejsza J., Emigracja po powstaniu styczniowym, Warszawa 1966,
- Nowicki W., Wspomnienia z partii Micewicza (spisane w celu przedstawienia komisji weryfikacyjnej i uzyskania praw weterana 1863 po pierwszej wojnie światowej), w: „Partyzantka polska w czasie powstania styczniowego w województwie augustowskim”, Maria Kłoczko, 1966.
- Wojczyński S., Zapiska o organizacji rewolucyjnej w województwie augustowskim, w: „Materiały i dokumenty o przebiegu powstania styczniowego”, Wrocław, 1965.