Władysław Frączak

(1904-1970)

dyrektor SP nr 1 w latach 1935-1937

   Ur. 15 VII 1904 w Grajewie. Syn Aleksandra-Bolesława /dróżnika/ i Konstancji. Naukę elementarna rozpoczął w Szkole Macierzy Polskiej w Łomży. Po wybuchu I wojny światowej rodzina przenosi się do Tykocina, gdzie ukończył 3 klasę szkoły elementarnej. Następnie zdaje egzamin do II klasy prywatnego gimnazjum w Łomży. Jednak z powodu złego stanu zdrowia uczy się indywidualnie. Po ukończeniu gimnazjum naukę kontynuuje w Państwowym Męskim Seminarium Nauczycielskim w Łomży, gdzie w 1925 zdaje egzamin maturalny i otrzymuje dyplom nauczyciela.

   Od 1 VII 1925 pracuje jako nauczyciel kontraktowy w szkole powszechnej w Suchowoli. Od VIII 1927 do VIII 1928 odbywał służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Różanie, a praktyki w 76 pp w Grodnie. Po odbytych ćwiczeniach wojskowych awansowany do stopnia ppor. rez. piech. 1 I 1931 z przydziałem mobilizacyjnym do 76 pp w Grodnie. Ewidencyjnie podlegał PKU Grodno. Po kolejnych ćwiczeniach wojskowych w 76 pp awansowany do stopnia por. rez. piech. 1 I 1937.
   W 1930 zdał państwowy egzamin na nauczyciela szkół publicznych. Od 1932 pracuje w szkole powszechnej w Sidrze, potem od 1935 do 1937 kierownik szkoły powszechnej nr 1 w Grajewie, następnie do lata 1939 pracował w zawodzie nauczyciela i kierownika szkoły powszechnej w Tykocinie. Latem w 1939 otrzymał od władz oświatowych urlop i zgodę na podjęcie studiów w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie. Wybuch wojny zniweczył jego plany.
   Zmobilizowany do WP w VIII 1939. Kampanię wrześniową 1939 odbył w szeregach 135 pp rez. Walczył na szlaku bojowym pułku. Uczestnik walk pod Kockiem 5 X 1939. Unika niewoli i przedostaje się w końcu Białegostoku 1939 do Białegostoku. Zagrożony aresztowaniem w XII 1939 przedostaje się do Lwowa z zamiarem przekroczenia granicy z Rumunią i przedostania się do Francji. Jednak nie udało mu się zrealizować zamiaru. Powraca na Białostocczyznę. Ukrywa się w Rzędzianach i Tykocinie. Czynny w konspiracji ZWZ/AK od I 1940. Organizator zrębów ZWZ na terenie Tykocina i okolic. Pełnił funkcję I zastępcy k-dta Obwodu AK Wysokie Mazowieckie 1943-1944, potem referent wyszkolenia. Następnie k-dt I Rejonu Tykocin i jednocześnie dowódca I baonu z 76 pp AK. Uczestnik akcji „Burza”. Po wejściu A. Cz. pozostaje czynny w konspiracji. Awansowany do stopnia kpt. rez. 11 XI 1944. Od II 1945 po przekształceniu struktur konspiracyjnych AK w AKO pełni funkcję przewodnika wyszkolenia w sztabie Obwodu AKO Wysokie Mazowieckie potem w WiN. Jednocześnie w okresie okupacji niemieckiej uczył na tajnych kompletach.
   Aresztowany przez UB 14 II 1946 we własnym mieszkaniu w Tykocinie i uwięziony. Po półrocznym ciężkim śledztwie zostaje skazany we IX 1946 przez WSR Białystok na karę 6 lat wiezienia i 3 lata pozbawienia praw. Na podstawie amnestii z 22 II 1947 złagodzono mu karę do lat 3. Więziony w ZK Białystok, potem CWK Wronki, gdzie pracował w więziennej szkole jak nauczyciel. 14 II 1949 zwolniony. Powraca do Tykocina. Już od IX 1949 pracuje jako nauczyciel szkoły podstawowej w Tykocinie. W 1953 zwolniony z pracy za swą przeszłość konspiracyjną w AK/WiN. Utrzymuje się z pisania podań. Następnie zatrudnia się jako buchalter w aptece w Tykocinie. W XII 1955 otrzymuje od władz oświatowych PRL zgodę na tymczasowe zatrudnienie e w szkolnictwie. Pracuje jako nauczyciel szkoły podstawowej w m. Niedźwiadnej, potem w Prostkach (SP nr 5 na ul. Grajewskiej). 23 I 1957 zostaje całkowicie zrehabilitowany. Zamieszkał wówczas w Ełku, gdzie pracuje jako nauczyciel potem dyrektor Szkoły Podstawowej.
   Zmarł w Ełku 08 XII 1970. Pochowany w grobowcu rodzinnym w Tykocinie.