Stanisław Jan Woyczyński
(1831-1905)
właściciel majątku Grajewo, uczestnik powstania styczniowego
Stanisław Jan Woyczyński, syn Jana i Józefy z Kisielnickich, uczestnik powstania styczniowego o pseudonimie "Jan Skarbek", ziemianin urodził się w listopadzie 1831 r. Kończył szkoły w Rydze i Wilnie, a następnie jako wolny słuchacz uczęszczał na uniwersytet w Petersburgu. Gdy jego rodzice przenieśli się do Warszawy, zarządzał dobrami Ławsk, będąc jednocześnie członkiem-korespondentem Towarzystwa Rolniczego na Królestwo Polskie i członkiem Rady Powiatowej.
Jeszcze przed wybuchem powstania inwigilowany i więziony. W czasie powstania pracował jako agent zajmujący się dostawą broni dla tutejszych oddziałów. W drugiej połowie 1863 r. został mianowany naczelnikiem okręgu biebrzańskiego.
Pod koniec 1863 r. wyjechał na emigrację do Drezna, gdzie rok później ożenił się z Anną Wilczewską, córką Aleksandra i Rozalii z Bońkowskich. Po powrocie do kraju, w 1866 r. został aresztowany i osadzony na okres około jednego roku w cytadelach w Warszawie i Modlinie. Złożył dość obszerne zeznania, w których świadomie pomniejszył swoją rolę w powstaniu, co prawdopodobnie uratowało go przed zesłaniem. Po zwolnieniu z aresztu osiadł w Grajewie w majątku żony. Zarządzał jej dobrami, a także pracował jako sędzia gminny.
Stanisław Woyczyński zmarł 1 listopada 1905 r. Pochowany został obok żony w grobowcu rodzinnym Wilczewskich na cmentarzu w Grajewie. Warto zwrócić uwagę, że danego mu na chrzcie imienia nigdy nie używał, nawet do ślubu stawał jako Jan, a w metrykach chrztu jego dzieci, to jest Rozalii i Kazimierza umieszczono imię Jan.
Godne jest uwagi, że Stanisław Jan Woyczyński pochodził z głęboko patriotycznej rodziny. Jego ojciec Jan brał udział w powstaniu listopadowym w randze pułkownika, a jeden z braci Tadeusz służył jako oficer w oddziale Konstantego Ramotowskiego Wawra.
BIBLIOGRAFIA:
- Materiały do biografii, genealogii i heraldyki polskiej, t. 1, s. 225
- F. Szukiewic., Na pograniczu Litwy. Urywek z pamiętnika, „Wiarus”, Warszawa 1919
- Zbiór zeznań śledczych o przebiegu powstania styczniowego. Materiały i dokumenty, Wrocław-Warszawa-Kraków, 1965, s. 330-337