Jan Zyskowski
(1875-1945)
grajewski poseł na Sejm I kadencji w 1919 r.
Urodził się w 1875 roku w Szczuczynie (syn Marcina i Józefy Kozłowskiej). W rodzinnym mieście ukończył szkołę miejską. Z zawodu był szewcem i miał zakład szewski, który pracował na potrzeby miejscowej ludności i stacjonującego w Grajewie wojska. W swoim zakładzie miał uczniów i czeladników. Poza zakładem szewskim od 1922 r. był też właścicielem księgarni i czytelni na potrzeby mieszkańców i wojska, które stacjonowało w Grajewie. Była to Księgarnia Polska, która znajdowała się przy grajewskim Rynku w pobliżu kościoła i którą wcześniej prowadziła jego córka Stefania.
Jan Zyskowski był osobą aktywnie uczestniczącą w życiu międzywojennej społeczności miasta i państwa.
- W 1918 r. czynnie uczestniczył w rozbrajaniu Niemców za co otrzymał Odznakę Za Udział w Rozbrajaniu i Wypędzeniu Niemców w 1918 roku (w zbiorach GIH)
- Był członkiem Ochotniczej Straży Pożarnej (odznaka w zbiorach GIH)
- Został wybrany na urząd posła Pierwszej Kadencji Sejmu Ustawodawczego Rzeczpospolitej Polskiej z ramienia Stronnictw Demokratycznych i sprawował ten urząd w latach 1919-1922 (legitymacja w zbiorach GIH)
- W momencie wyboru na posła był m.in. ławnikiem w Grajewie, członkiem Towarzystwa Współdzielczego Handlu Skórami, członkiem Kasy pożyczkowo -oszczędnościowej w Grajewie,
- Był Prezesem Chrześcijańskiego Związku Rzemieślników (1927-1928).
- Był wiceprezesem koło polityczne Stronnictwa Chrześcijańsko Demokratycznego w Grajewie (1927).
- Był również radnym Rady Miasta Grajewo (1931).
- Był też szczodry jako obywatel. Po odzyskaniu niepodległości przekazał na odbudowę Rzeczpospolitej kosztowności w postaci biżuterii złotej, co zostało wymienione w „Gazecie Powiatowej” z tamtego czasu (w zbiorach GIH).
- W 1933 r. odpowiadając na apel premiera Janusza Jędrzejewicza o utworzeniu Pożyczki na rzecz Obrony Narodowej PON wpłacił kolejną kwotę czego dowodem jest Odznaka PON (w zbiorach GIH)
- W 1939 roku został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi za działalność społeczną.
Po wybuchu II Wojny Światowej, będąc osobą publiczna, ze względu na zagrożenie ze strony okupantów musiał się ukrywać. Wówczas to przedostał się przez Łomżę do Warszawy, gdzie zamieszkał z córką Stefanią.
W końcu 1944 r., sądząc, że działania wojenne na terenie Grajewa już się zakończyły postanowił wrócić do domu. Dotarł do Białegostoku, gdzie zatrzymał się na plebanii u biskupa Jałbrzykowskiego. Okazało się, że na teren Grajewa nie może jeszcze wracać. Był 31 XII 1944 r. z przekazu świadków, którzy dotarli do żony i córki wygłosił tego wieczora mowę patriotyczną i udał się na spoczynek. Następnego dnia 1 stycznia 1945 r. znaleziono go martwego w pokoju. Na zlecenie biskupa pochowany został na cmentarzu na Antoniuku w Białymstoku, gdzie spoczywa do dziś. Po zakończeniu działań wojennych powiadomiono o miejscu pochówku rodzinę.
Prywatnie był dwukrotnie żonaty. Z pierwszego małżeństwa z żoną Wiktorią Czaplicką (ur. w Szreńsku, powiat Mławski, córka Aleksandra i Ludwiki) miał dwójkę dzieci: córkę Stefanię i syna Mieczysława. Po śmierci żony (5.03.1921 r. w Grajewie, akt 30/1921, 39 lat) ożenił się ponownie z Bronisławą z domu Waszkiewicz. (Ślub 16.01.1922 w Warszawie w parafii św. Jana w kościele św. Marcina – akt 91/1922 Grajewo, Bronisława Mikłaszewska córka Konstantego i Stanisławy Waszkiewiczów, wdowa po Gustawie Mikłaszewskim zmarłym w Szczuczynie; zmarła 9.11.1960 r. w Grajewie; ślub w Warszawie w obecności Juliana Łabędzia posła na sejm i Michała Dziemianszewa, on – 46 lat, ona – 34 lata) Miał z nią dwie córki Stanisławę Alicję i Józefę Krystynę.
Życiorys sporządzony przez wnuki: Irwinę Zaborowską-Kłoczko, Marię Barbarę Kozłowską i Tadeusza Zaborowskiego na podstawie dokumentów , pamiątek i przekazu informacji rodzinnych, uzupełnienia dr Tomasz Dudziński.