Józef Stanisław Marcinkowski

(1893-1976)

własciciel apteki, działacz społeczny

   Urodził się 24.02.1893 r. w Sieradzu, jako syn Bronisława. Po odbyciu praktyki uczniowskiej w aptekach w Łodzi i Sieradzu rozpoczął w 1915 r. studia na Uniwersytecie Warszawskim. W 1920 otrzymał dyplom magistra farmacji i przez kolejne dwa lata pracował jako asystent na Uniwersytecie Warszawskim. Następnie wyjechał do Suwałk, gdzie kierował aptekę Żychlewicza.
  W sierpniu 1927 r. zakupił aptekę w Grajewie. Mieściła się ona przy placu Kilińskiego 13. W 1938 r. zatrudnionych w niej było 2 magistrów farmacji i 1 osoba fachowego personelu.

   Angażował się w działalność społeczną. Był członkiem Stronnictwa Narodowego. Działał w Komitecie Obrony Kresów Zachodnich jako m.in. członek zarządu (1930 r.), był wiceprezesem Komitetu Powiatowego LOPP (1931 r.), członkiem zarządu Oddziału Powiatowego Towarzystwa „Przystań” (1929 r.), członkiem Powiatowego Komitetu Ofiarom Powodzi (1931 r.), komendantem OSP (1932 r.) i wiceprezesem Zarządu Okręgowego Związku Straży Pożarnych w Grajewie (1930 r.). Był członkiem Warszawskiego Towarzystwa Farmaceutycznego i Oddziału Białostockiego Polskiego Powszechnego Towarzystwa Farmaceutycznego. W 1934 r. był członkiem delegacji polskiej na III Kongresie Federacji Farmaceutów Słowiański, który odbywał się w Jugosławii.
   W okresie kampanii wrześniowej 1939 r. został zmobilizowany i kierował apteką Szpitala Wojennego w Lidzie i Wilnie. W 1940 r. został aresztowany przez Sowietów i zesłany na Syberię, dostał się do armii Andersa /7 Baon Sanitarny 7 Dywizji Piechoty/, z którą w stopniu ppor. przeszedł cały szlak bojowy. Pracował tam w aptece szpitalnej walczył pod Monte Cassino, organizował tam szpital polowy, spotkał Melchiora Wańkowicza, za kampanię włoską awansowany do stopnia kapitan. Po wojnie przez pewien czas mieszkał z żoną w Wielkiej Brytanii.
   Wrócił do Polski w 1947 r. i pracował w „Aptece pod Orłem” w Kutnie. Następnie w listopadzie 1948 r. przeniósł się do Grajewa i aż do przejścia na emeryturę w 1968 ponownie kierował apteką w Grajewie, mimo że w 1952 r. została ona znacjonalizowana.
   Zmarł 13.02.1972 w Kutnie. Pochowany z żoną Janiną z domu Frank (1899-1988) na cmentarzu Stare Powązki w Warszawie (kwatera 226/rząd 3).

„Suche dane biograficzne nie są w stanie oddać .osobowości mgra Józefa Marcinkowskiego ani klimatu, jaki potrafił on stworzyć. Należał do generacji tych przedwojennych farmaceutów, którzy sprawili, że - jak pisał Melchior Wańkowicz - "Apteka, to wielkie na prowincji słowo". Nieskazitelna uczciwość' i wielka pracowitość, a przy tym umiłowanie zawodu i głęboko humanitarny stosunek do człowieka były głównymi cechami jego charakteru.” (S.Rostaliński: Wspomnienie o mgr. Józefie Marcinkowskim, [w] „Farmacja Polska” 1976 r.)

Wykorzystane materiały:

- materiały własne T.Dudzińskeigo i M.Kruszyńskiego z Poznania
- S.Rostaliński: Wspomnienie o mgr. Józefie Marcinkowskim, [w:] „Farmacja Polska” 1976 r.
- D.Augustowska: Mgr Józef Marcinkowski, [w:] „Farmacja Polska”, nr 7/1972 r.
- Fotografia udostępniona przez Panią Zofię Panuś.