Marcel Wróblewski

(1897-1943)

członek POW, właściciel restauracji w Rajgrodzie i Grajewie w okresie II RP

   Syn Andrzeja i Józefy z Zimińskich, ur. 18 VI 1897 r. w Rajgrodzie. W rodzinnym mieście ukończył szkołę powszechną, a następnie pomagał rodzicom na roli. W dniu 15 III 1917 r. wstąpił do POW w Rajgrodzie, gdzie przyjął ps. „Mucha” i pełnił obowiązki sekcyjnego. Jesienią 1917 r. wzięty przymusowo na podwodę wiózł dwóch Niemców i spotkał obok wsi Miecze Janusza Rowińskiego, który niósł bibułę propagandową. Uratował go przed rewizją zabierając na furmankę i przewiózł przez kolejne dwa posterunki. W POW należał do bojówki, która prowadziła akcje dywersyjne przeciwko Niemcom. W kwietniu 1918 r. wraz z F. Chróścielewskim i B. Rydzewskim dokonali spektakularnej akcji spalenia ogromnych zasobów prasowanego siana, jakie Niemcy po grabieży miejscowych rolników zgromadzili pod Kuligami. Doszczętnie spłonęło 300 tys. centnarów siana, które miało służyć za paszę dla koni wojskowych. Wyznaczono 5 tys. marek nagrody za wskazanie sprawców. Bardzo często jako spostrzegawczy i odważny był delegowany na Suwalszczyznę, gdzie prowadził niepodległościową agitację i zakładał lokalne komórki POW. Po aresztowaniu prawie 30 peowiaków 1 czerwca 1918 r. stanął na czele komendy lokalnej. W sierpniu 1918 r. wspólnie z Bolesławem Rydzewskim „Krukiem” próbowali spalić niemiecki tartak w Bełdzie; po ostrzelaniu - wycofali się.
   W listopadzie 1918 r. brał aktywny udział w rozbrajaniu Niemców. Następnie wstąpił na ochotnika do 33 pp, w szeregach którego wziął udział w wojnie polsko – bolszewickiej. Za swoje bohaterstwo w bitwie pod Ossowem, gdzie został ciężko ranny w obie nogi, został odznaczony Krzyżem Walecznych i przedstawiony do Krzyża Virtuti Militari.
   We wniosku o odznaczenie napisano: Dnia 14 VIII 1920 po przerwaniu naszej linii pod wsią Leśniachowizna (Ossów) przez bolszewików i zajęciu przez nich wschodniej części Ossowa sierż Wróblewski obejmuje d-two nad kompanią rozbitków składających się z żołnierzy poszczególnych kompanii i na rozkaz D-cy pułku rusza wraz z innemi oddziałami do kontrataku. Pomimo nadzwyczaj silnego ognia nieprzyjacielskiego km [karabinów maszynowych] przechodzi błotnistą łąkę na płn.-wsch. od Ossowa i zajmuje pozycję nad rzeczką. Następnie z okrzykiem hurra – naprzód podrywa kompanię – przechodzi z nią w bród rzeczkę i na przeciwnym brzegu pada ranny w obydwie nogi, przekazując d-two kompanii sierż. Tomaszewskiemu. Sierż. Wróblewski zalicza się do najlepszych podoficerów baonu. W każdej niemal bitwie złożył dowody odwagi, nadzwyczajnego męstwa – zimnej krwi i poświęcenia.
   Rekonwalescencję odbywał w szpitalu w Poznaniu. W dniu 29 IV 1921 r. w stopniu starszego sierżanta został przeniesiony do rezerwy.
   Po powrocie z wojska w rodzinne strony otrzymał koncesję na prowadzenie restauracji. W 1922 r. poślubił Genowefę z Poniatowskich, z którą miał syna Tadeusza. Po siedmiu latach prowadzenia restauracji w Rajgrodzie przeniósł się do Grajewa, gdzie początkowo na ul. Rudzkiej również prowadził restaurację. Od 1936 r. był właścicielem sklepu łokciowego (materiały na ubrania). W obu miastach angażował się również w działalność społeczną m.in. w: Związku Strzeleckim, Związku Peowiaków, Związku Inwalidów, LOPP. Od roku 1930 był komendantem placówki POW w Grajewie.
   Po wybuchu II wojny światowej opuścił strefę okupacji sowieckiej i udał się do brata Stanisława do stolicy. Najprawdopodobniej zginął podczas Powstania Warszawskiego lub był więźniem Pawiaka i został zamordowany 29 V 1943 r. na ul. Gęsiej w Warszawie. Jego żona 25 VI 1945 r. została porwana i zamordowana pod Rajgrodem przez żołnierzy Armii Czerwonej. Spoczywa na rajgrodzkim cmentarzu.

Odznaczenia:
Krzyż Niepodległości (1937), 3x Krzyż Walecznych (1921), Krzyż pamiątkowy POW, Krzyż rozbrojenia i wypędzenia Niemców, Medal pamiątkowy za wojnę 1918-1921.

Wykorzystane materiały:
CAW – KN 16.03.1937, KW 137/W-3060 i 137/W-3061; wywiad z Marianem Golubiewskim, s. Kazimierza i Emilii z Cebelińskich, z dnia 1 IV 2009 r.