Erazm Stefanus
(1891-????)
starosta powiatu szczuczyńskiego w latach 1929-1931
Urodził się 19 maja 1891 r. w Bukowsku, pow. sanocki jako syn Cyryla i Anny Kazimiery Gołkowskiej. W rodzinnym mieście ukończył gimnazjum państwowe i zdał maturę. Następnie w latach 1909–1912 ukończył 6 semestrów prawa na Uniwersytecie Lwowskim.
Od października 1912 r. do października 1913 r. został powołany do odbycia zasadniczej służby wojskowej w armii austriackiej. W jej trakcie ukończył szkołę oficerską przy 19. pułku piechoty Landwehry. Następnie od 1 października 1913 r. do 30 lipca 1914 r. był instruktorem, a potem komendantem lokalnym w szkole Związku Strzeleckiego w Buczaczu.
Po wybuchu I wojny światowej powołany został do armii austriackiej do macierzystego 19. pp., z którym od 1 sierpnia 1914 r. walczył w obronie Przemyśla. W tym okresie awansował do stopnia chorążego. Po zdobyciu przez Rosjan Przemyśla dostał się dnia 21 marca 1915 r. do niewoli. Spędzał ją w obozie w Samarze, z którego uciekł w końcu kwietnia 1918 r. i powrócił w rodzinne strony.
W maju 1919 r. wstąpił we Lwowie jako ochotnik do Wojska Polskiego. Od lipca 1919 r. do lipca 1920 r. pełnił obowiązki asystenta prokuratury wojskowej. Od lipca do listopada 1920 r. brał udział w stopniu porucznika w walkach na froncie jako dowódca kompanii w grupie operacyjnej „Sokal” mjr. Lewickiego, a następnie jako referent materiałowy przy dowództwie 5. Dywizji Piechoty we Lwowie. Po powrocie z frontu jego oddziałem macierzystym był 19. pułk piechoty, choć on sam nadal pracował jako asystent w prokuraturze wojskowej. W połowie października 1921 r. mianowany został oficerem sądowym przy Sądzie Załogowym w Stanisławowie. Następnie skierowano go do pracy w Sądzie Rejonowym w Grodnie. W sumie w sądownictwie wojskowym pracował do września 1924 r., gdy został przydzielony do kwatermistrzostwa 8. pułku piechoty. Od stycznia do maja 1925 r. uczęszczał na kurs doszkolenia młodszych oficerów w Chełmnie i został przeniesiony do 81. pułku piechoty, w którym służył jako dowódca kompanii do sierpnia 1928 r. Tymczasem w maju 1926 r. został awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem na dzień 1.07.1925 r. W sierpniu 1928 r. przeniesiono go jako instruktora do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Rawie Ruskiej, gdzie swą energią, inicjatywą, olbrzymią pracą oraz dzięki umiejętności oceny charakterów swych podwładnych, wychował dużo dzielnych podoficerów i szeregowców. (…) Poza służbą z własnej inicjatywy brał czynny udział w każdej pracy, zmierzając do podniesienia kulturalnej i etycznej wartości pułku, będąc pod tym względem zawsze podporą dowództwa.
W maju 1929 r. odszedł na praktykę w Ministerstwie Spraw Wojskowych. Od końca września 1929 r. do maja 1931 r. przebywał na bezpłatnym urlopie, a następnie został przeniesiony do rezerwy.
Okres działalności niepodległościowej i służby w szeregach WP zaowocował przyznaniem mu m.in. Medalu Niepodległości, Medalu Pamiątkowego za Wojnę 1918–1920 i Medalu Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości.
Urlop, jak i przeniesienie do rezerwy, był spowodowany jego przejściem do administracji państwowej. Od maja do września 1929 r. odbywał praktykę administracyjną w starostwie wołkowyskim. Stamtąd został przeniesiony na stanowisko referendarza w starostwie w Łomży, w którym to od 11 października 1929 r. pełnił obowiązki zastępcy starosty. Od 26 listopada 1929 r. do 26 września 1931 r. był starostą powiatu szczuczyńskiego w Grajewie. W okresie piastowania funkcji w Grajewie, poza wypełnianiem przynależnych mu obowiązków, szczególnie mocno angażował się we wspieranie działalności na terenie powiatu organizacji „Strzelec” i straży ogniowych. Następnie mianowany został starostą powiatu mołodeckiego (wrzesień 1931–czerwiec 1932). W latach trzydziestych był także starostą w Głębokiem, Kobryniu i Lubaczowie.
Od początku swej kariery urzędniczej był pozytywnie oceniany przez przełożonych. W 1931 r. opiniowano go następująco: Dobrze obznajomiony z przepisami potrzebnymi do wykonywania urzędu. Zdolny i pojętny. Inicjatywa dość dobra. Pilny i dokładny. W wypełnieniu obowiązków służbowych sumienny. Zasługuje na zaufanie władzy. Wobec stron taktowny, do służby zewnętrznej może być użyty z dobrym wynikiem. Zachowanie się dobre. Do stanowiska kierowniczego jak również do pełnienia służby przy władzach naczelnych – uzdatniony. Zaś w lipcu 1939 r. stwierdzano: ambicja pracy, obowiązkowość, wytrwałość, systematyczność, samodzielność i poczucie odpowiedzialności, umiejętność współpracy, zdolności organizacyjne, wyrobienie służbowe i zachowanie tajemnicy służbowej w stopniu wyższym niż przeciętny.
Po wybuchu II wojny światowej ewakuuje się, ale zostaje aresztowany przez Sowietów w Buczaczu. Dalsze losy nie są znane.
Od 17 sierpnia 1918 r. był żonaty z Marią Kosturkiewicz.
Wykorzystane materiały: CAW, Erazm Stefanus – Ap. 18680, 10456, MN 7 VII 1931 r.; AAN, MSW, Dopływ sygn. 836 – Listy kwalifikacyjne i przebiegu służby urzędników, Lista kwalifikacyjna Erazma Stefanusa, k. 145–147v; Dopływ sygn. 738/VII - Wykazy imienne pracowników Urzędów Wojewódzkich i starostw, Starostwo Powiatowe w Kobryniu XI 1936 i I 1937, k. 216, k. 758; APB, UWB, sygn. 21 – Spis urzędników i funkcjonariuszy niższych władz administracji ogólnej województwa białostockiego według stanu z dnia 31 XII 1930 r.; "Rocznik Oficerski Rezerw", Warszawa 1934; "Dziennik Urzędowy Województwa Białostockiego", nr 20 z 15.12.1929, nr 10 z 25.08.1930, nr 16 z 22.10.1931; „Głos Ziemi Białostockiej”, nr 64 z 19.12.1930, nr 67 z 23.12.1930, nr 13 z 17.01.1931, nr 19 z 24.01.1931, nr 24 z 30.01.1931, nr 34 z 12.02.1931, nr 50 z 3.03.1931, nr 52 z 5.03.1931, nr 72 z 28.03.1931, nr 79 z 8.04.1931, nr 80 z 9.04.1831, nr 92 z 23.04.1931, nr 93 z 24.04.1931, nr 125 z 3.06.1931, nr 133 z 13.06.1931, nr 138 z 19.06.1931, nr 145 z 27.06.1931, nr 158 z 14.07.1931; „Przebój”, nr 2/1931; „Przegląd Łomżyński”, nr 6 z 23.02.1930, nr 17 z 1.06.1930, nr 25 z 3.08.1930, nr 4 z 25.01.1931, nr 22 z 7.06.1931; „Strzelec”, nr 27 z 6.07.1930; „Wspólna Praca”, nr 1–2 z 20.01.1931, nr 11–12 z 17.08.1931; „Życie i Praca”, nr 8 z 23.02.1930, nr 49 z 7.12.1930, nr 37 z 13.09.1931; http://www.indeks.karta.org.pl/pl/szczegoly.jsp?id=75849