Władysław Jankowski

(1900-1984)

działacz społeczny w okresie II RP i PRL

   Władysław Jankowski, s. Aleksandra i Rozalii z Golubiewskich, ur. 26 VIII 1900 r. w Grajewie. W roku 1914 r. skończył rosyjska szkołę kolejową w Grajewie. W maju 1918 r. wstąpił do zastępu harcerzy zorganizowanego w Grajewie przez braci Płócienników. Było ono wówczas obok OSP jedyną organizacja polską, do tego nielegalną i ściśle współpracującą z POW. Jak sam wspominał po latach: Praca nasza w harcerstwie była prowadzona w duchu czysto polskim, ideowym i ograniczała się do krzewienia idei Niepodległościowej wśród m. Grajewa i okolic.
   Poza harcerstwem W. Jankowski działał m.in. w czytelni Macierzy Szkolnej. Choć nie był zaprzysiężonym członkiem POW, to wziął czynny w rozbrajaniu Niemców. Następnie wstąpił w szeregi Wojska Polskiego, ale już 25 listopada jako jedyny żywiciel rodziny został z niego zwolniony. Powrócił do Grajewa, gdzie zaangażował się w działalność harcerską. W czerwcu 1919 r. mianowany został przybocznym, zaś we wrześniu 1919 r. pełniącym obowiązki drużynowego I drużyny harcerskiej im. Tadeusza Kościuszki w Grajewie. W międzyczasie rozpoczął pracę zawodową w Starostwie powiatowym.
   W momencie zagrożenia bolszewickiego w lipcu 1920 r., będąc wówczas komendantem, na skutek odezwy Głównej Kwatery ZHP w Warszawie zorganizował oddział ochotników harcerzy w liczbie 35 osób i wraz z nimi udał się do Warszawy. W Warszawie oddział nasz zwiększono do liczby 87 ludzi i przydzielono mnie jako komendanta II Oddziału Harcerskiego ochotniczego delegując nas do DOK Kielce, a następnie przydzielono nas do szeregów armii polskiej jako ochotników do I komp. ochotniczej harcerskiej w 11 pp w Sosnowcu.
   W szeregach WP przebywał do 12 XII 1920 r. Następnie powrócił do rodzinnego Grajewa i pracy w starostwie powiatowym. Nadal kierował miejscową drużyną harcerską, choć z powodu braku czasu i rozprzężenia panującego w drużynie nie mógł dać sobie rady, wobec czego przerwał pracę w drużynie „do czasu wydoskonalenia niektórych druhów na zastępowych”. Między innymi właśnie to było powodem przyłączenia jej do struktur Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej, któremu również prezesował. Fakt ten spowodował faktycznie koniec istnienia drużyny i pracy Władysława Jankowskiego na funkcji drużynowego. Prowadził bardzo aktywną działalność społeczną. Między innymi był czynnym członkiem grajewskiej drużyny OSP, sekretarzem (VI 1927- X 1936) i skarbnikiem (od X 1936 r.) Zarządu Obwodu Powiatowego LOPP, sekretarzem (1929-1935) i członkiem Zarządu (od 1935 r.) Oddziału Powiatowego Związku Straży Pożarnej, sekretarzem Komitetu Funduszu Pracy w Grajewie (od 1932 r.), skarbnikiem w Zarządzie Powiatowym „Federacji” PZOO w Grajewie (od 1936 r.), prezesem Związku Byłych Ochotników Armii Polskiej oraz członkiem Towarzystwa Przyjaciół Strzelca, PCK, Rodziny Urzędniczej, OZON-u, Ligi Morskiej i Kolonialnej, Polskiego Związku Zachodniego, Polskiej Macierzy Szkolnej.
   W starostwie pracował przez cały okres II RP, awansując od grudnia 1922 r. na stanowisko kierownika kancelarii. Prawdopodobnie wieloletnia praca na jednym stanowisku i związana z tym rutyna była przyczyną nienajlepszej oceny przełożonych w lipcu 1939 r., w której możemy przeczytać: Na stanowisku kierownika kancelarii nie wykazuje zupełnie inicjatywy i spostrzegawczości, zwłaszcza w zakresie utrzymania porządków i czystości oraz estetycznego wyglądu obejścia i jako takiego skwalifikowałbym go na „dostatecznie”, jeśli go wziąć w oderwaniu od pełnionej funkcji itp. zasługuje na ocenę „dobrego” urzędnika.
   W okresie okupacji sowieckiej został aresztowany i wyrokiem z 23 VII 1940 r. skazany na poprawczy obóz pracy w Siewdwinłagu k/Archangielska. Stamtąd w 1943 r. trafił do tworzącej się na terenie ZSRR Armii Berlinga.
   Bezpośrednio po wojnie pracował w Ministerstwie Aprowizacji, a od roku 1953 do czasu przejścia na emeryturę – w Narodowym Banku Polskim Oddział w Grajewie. Był wieloletnim prezesem grajewskiej OSP, aktywnym działaczem Rad Narodowych, członkiem Komisji Zdrowia i Pomocy Społecznej PRN oraz Komisji Porządku, Ochrony i Bezpieczeństwa Publicznego MRN, działaczem WSS „Społem” Oddział w Grajewie, członkiem ZBOWiD i członkiem miejskiego komitetu Frontu Jedności Narodowej.
   Zmarł w Grajewie w latach osiemdziesiątych XX w.

Odznaczenia:
Medal 10-lecia, Brązowy krzyż LOPP, Srebrny Krzyż Zasługi, Medal za 50-letnią pracę w OSP, 2x Złoty Medal za zasługi dla pożarnictwa (dwukrotnie), Odznaka honorową „Zasłużony Białostocczyźnie”.