Władysław Dzięgielewski

(1898-1985)

członek POW, nauczyciel w Lachowie i Czarnówku w okresie II RP

Władysław Dzięgielewski, s. Ksawerego i Aleksandry Biedrzyckiej, ur. 18.12.1898 r. w Kurkach. Skończył 5 klas gimnazjum w Łomży i rozpoczęła naukę w zawodzie nauczyciela. Jeszcze podczas nauki zaangażował się w działalność w tajnym związku młodzieży szkolnej, a następnie w marcu 1915 r. wstąpił w szeregi POW. Posługiwał się ps. „Mitros”.

   W styczniu 1916 r. objął posadę nauczyciela w Lachowie. Zorganizowała tam oddział POW, następnie został zastępcą komendanta lokalnego. To m.in. członkowie tej komendy dokonali napadu na żandarmów w Kumelsku. Zdobytą w jej trakcie broń m.in. kilka rewolwerów przekazano do Łomży. 4 lipca 1918 r. został aresztowany przez niemieckie władze okupacyjne i osadzony w areszcie. W związku z brakiem dowodów po tygodniu został zwolniony. W listopadzie 1918 r. wziął udział wraz ze swoimi podwładnymi w akcji rozbrojeniowej Niemców na podległym mu terenie. Następnie udał się do Szczuczyna, gdzie kontynuowano akcje rozbrojeniową.
   Jego działalność w szeregach POW przełożeni opisali następująco: Jest to jeden z tych cichych pracowników niepodległościowych, który praca całego życia wykazał gorącą miłość Ojczyzny. Nauczyciel ludowy, niestrudzony pracownik, propagator i popularyzator idei niepodległości, potrafił przez kilka lat swej pracy wydobyć z zamarłej da się wsi moc ukrytych wartości. Jego pracą powstała komenda miejscowa Grabowo, Lachowo i gm. Szczuczyn. Zapalił do pracy w POW kilkadziesiąt serc, dał Polsce w dniu niepodległości kilkadziesiąt ochotniczych karabinów. Zbierał skrzętnie broń, kupował za pośrednictwem zaprzyjaźnionych nadgranicznych Mazurów, sprowadzał z Niemiec.
   Wstąpił na ochotnika w szeregi Wojska Polskiego. Od kwietnia 1919 r., będąc już w stopniu plut., przebywał przez kolejne 16 miesięcy na froncie Litewsko – Białoruskim. W dniu 9 VI 1920 r. w czasie walk pod Plissą został ranny w rękę i dostał się do niewoli w Smoleńsku, z której wkrótce uciekł. Powrócił w szeregi macierzystego oddziału. Podczas rekonwalescencji i służby po zakończonych działaniach wojennych ukończył maturalne kursy dokształcające. Do rezerwy ostał zwolniony 17 VI 1922 r. w stopniu sierżanta. Nie zakończyły to jednak jego kariery wojskowej. Kilka lat później ukończył kurs podchorążych w Bydgoszczy i został mianowany ppor. rezerwy. Następnie awansowany do stopnia porucznika rezerwy ze starszeństwem 2 I 1932 r.
   W cywilu po złożeniu stosownych egzaminów powrócił do pracy w zawodzie nauczyciela. W latach 1933-1938 był kierownikiem szkoły w Czarnówku. Z jego inicjatywy w 1930 r. zorganizowany został w Grajewie powiatowy Związek POW, przez pewien czas był jego wiceprezesem, niestety w związku z odległością zrezygnował z funkcji i pozostał tylko członkiem Zarządu.
   Nie znamy jego losów w okresie II wojny światowej. Po jej zakończeniu w dniu 1 IX 1946 r., objął obowiązki kierownika Publicznej Szkoły Powszechnej nr 3 w Kluczborku. Funkcję tę piastował do końca 1967 r., gdy po jubileuszu 50-lecia pracy pedagogicznej przeszedł na zasłużoną emeryturę. Dalsze losy nie znane.

Odznaczenia:
Krzyż Niepodległości (1938 r. w miejsce MN z 1932 r.), Medal 10-lecia, Medal pamiątkowy za wojnę 1918-1921, Krzyż pamiątkowy POW, Krzyż rozbrojenia i wypędzenia Niemców, Krzyż Legionowy, Krzyż Waleczności armii gen. Bułak-Bałachowicza,

Wykorzystane materiały:
Centralne Archiwum Wojskowe - KN 27.06.1938;
Rocznik Oficerski Rezerw, Warszawa 1934;
http://g3kluczbork.wodip.opole.pl/historiaszkoly.htm