Franciszek Strzelczyk

(1897-????)

podoficer zawodowy 9 PSK w latach 1922-1939

   Urodził się 2 X 1897 r. w Sebastianowie pow. Śrem, jako syn Michała. Do armii niemieckiej został powołany 1 VI 1916 r. Początkowo do 30 VIII 1916 r. pełnił służbę w batalionie zapasowym 155 pułku piechoty. Następnie w szeregach 8 kompanii 438 pułku piechoty na froncie wschodnim (XI 1916 – XII 1917 r. Białoruś; II – VII 1918 r. Ukraina). W listopadzie 1917 r. odznaczony Krzyżem Żelaznym II klasy (Eiserner Kreuz II klasse). Oficjalnie w armii niemieckiej przebywał w stopniu Musketier do 10 VIII 1918 r., kiedy to przedostał się do formującego Wojska Polskiego.

   W styczniu 1919 r. przydzielony do 5 szwadronu 7 Pułku Ułanów, w szeregach którego brał udział w Walkach na froncie Litewsko-Białoruskim. W tym czasie jego macierzysty szwadron został przemianowany na 2 szwadron I dywizjonu 4 Pułku Strzelców Konnych i wraz z tym szwadronem wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Zakończył ją w stopniu kaprala.
   Po wojnie z końcem 1921 r. 2 szwadron 4 PSK stał się zalążkiem 9 Pułku Strzelców Konnych, co spowodowało kolejną zmianę formacji macierzystej, w której służył. Do Włodawy, gdzie był formowany 9 PSK przybył w marcu 1922 r., a już od kwietnia pełnił obowiązki szefa 1 szwadronu. (Prawdopodobnie wówczas też otrzymał awans na stopień wachmistrza.) Od tego momentu z tym to właśnie pułkiem była związana cała jego późniejsza służba wojskowa w okresie II RP. (Na podstawie późniejszych dat przyznających prawo do noszenia szewronów za służbę zawodową można stwierdzić, ze jego służba jako podoficera zawodowego była liczona od marca 1922 r.) W styczniu 1925 r. awansowany do stopnia starszego wachmistrza. 10 III 1927 r. złożył egzamin przewidziany dla podoficerów zawodowych. 12 V 1932 r. ukończył kurs dokształcający dla podoficerów zawodowych w zakresie 7-klasowej szkoły powszechnej. W okresie 15-29 V 1935 r. przebywał w 1 szw. pionierów w Białymstoku na 2-tygodniowym kursie pionierskim przed awansem na chorążego. Z kolei w okresie 12 VIII – 2 IX 1935 r. wziął udział w 1000-kilometrowym rajdzie doświadczalnym na trasie Osowiec – Poznań – Łomża. W dniach 27-28 I 1936 r. złożył w CWKaw. W Grudziądzu egzamin na liniowego chorążego kawalerii z wynikiem pomyślnym. Co ciekawe awans na chorążego otrzymał dopiero w marcu 1939 r. (Być może przyczyną opóźnienia awansu aż do 1939 r. był fakt, iż jesienią 1936 r. został ukarany 2 tygodniami aresztu zwykłego za używanie podwładnego do prac prywatnych, oraz za pozostawienie pistoletu bez opieki, z którego postrzelił się jeden z żołnierzy. Karę odbywał w drugiej połowie IX 1936 r. w Grodnie.)
   Był bardzo dobry strzelcem, wielokrotnie zdobywał wysokie lokaty na pułkowych i brygadowych zawodach strzeleckich, nadawano mu miano strzelca wyborowego, bardzo dobrego i sznury strzeleckie zarówno za strzelanie z kbk jak i rkm. W grudniu 1936 r. otrzymał Brązową Polską Odznakę Jeździecką.
   W marcu 1939 r., po awansie na stopień chorążego, zdał szefostwo 1 szwadronu i objął dowództwo 3 plutonu 1 szwadronu 9 PSK. Wraz z pułkiem wyruszył na szlak kampanii wrześniowej 1939 r. 4 IX 1939 r. wyróżnił się w wypadzie Podlaskiej Brygady Kawalerii na terytorium Prus Wschodnich. Następnie brał udział w walkach aż do kapitulacji pułku pod Kockiem 5 X 1939 r. Dostał się do niewoli niemieckiej, którą spędził w stalagu IVG Oschatz (nr jeniecki 7003). Wyzwolony z obozu 8 maja 1945 r. przez oddziały Armii Czerwonej.
   Po wyzwoleniu z niewoli powrócił do Grajewa. Podjął pracę w Powiatowym związku Gminnych Spółdzielni w dziale zbożowo-nasiennym. W 1967 r. mieszkał jeszcze w Grajewie – otrzymał wówczas z Rady Ministrów rentę specjalną wysokości 1500 zł miesięcznie. W 1968 r. był na uroczystościach odsłonięcia pomnika w Domanowie. Żył jeszcze na początku lat 70-tych. Dalsze losy nieznane.

   25 XI 1922 r. zawarł związek małżeński z Leokadią Krysiuk (ur. 1 XI 1897 r. w Rudawce, pow. Augustów, c. Marcina i Anny) w kościele parafialnym w Terlinie. Mieli syna Henryka (ur. 8 IX 1923 r. w Grajewie). Zarówno Leokadia jak i Henryk byli w okresie okupacji członkami Armii Krajowej w Obwodzie Grajewo.

Odznaczenia:

• Order Virtuti Militari V klasy, zaświadczenie Nr DK-0912 z 13 IV 1967 r.
• Krzyż Walecznych Nr 10342 bez okucia nadany rozkazem 2 Dywizji Legionów Nr 16 z 21 II 1921 r.
• Krzyż Walecznych z podwójnym okuciem, nr leg. 31897 z 13 XII 1949 r.
• Medal Pamiątkowy za wojnę 1918-1921 z XI 1928 r.
• Medal Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości z XI 1928 r.
• Złoty Krzyż Zasługi, nr leg. 1-58466 z VII 1964 r.
• Brązowy Krzyż Zasługi za zasługi na polu wyszkolenia wojska z 10 XI 1928 r.
• Medal Wojska, legit. nr 11363 z 3 V 1949 r.
• Srebrny Medal za długoletnią służbę z 24 VII 1939 r.
• Brązowy Medal za długoletnią służbę z 6 V 1938 r.
• Krzyż za Wilno, nr leg. 6b z 14 I 1920 r.
• Odznaka pamiątkowa Frontu Litewsko-Białoruskiego, nr leg. 4299 z 31 XII 1920 r.