Przegląd Łomżyński - Nr 21/1935 r.
Grajewo po zgonie Wodza Narodu
Dnia 13 maja br. zgon Wodza Narodu śp. Marszałka Józefa Piłsudskiego obwieściły miastu i wszystkim gminom nekrologi żałobne, wydane przez Starostę Pow. Pojawiły się również plakaty żałobne Wydziału Pow. i Zarządu m. Grajewa. W ciągu następnych dni plakaty żałobne o śmierci Marszałka J. Piłsudskiego wydały wszystkie prawie organizacje społeczne chrześcijańskie i żydowskie. Zgon Marszałka wywołał w całym pow. szczuczyńskim wstrząsające wrażenie i wielkie przygnębienie. Na pierwszą wieść o jego śmierci szereg organizacyj społecznych polskich i żydowskich z powiatu nadesłało do Starostwa Pow. depesze i telefonogramy, wyrażające głęboki żal i smutek z powodu odejścia z pośród żywych Wielkiego Patrjoty, Nauczyciela i Wodza Narodu. Nadeszły też telegramy od młodzieży szkół powszechnych z różnych osad i wsi.
Dnia 14 V odbyło się w obecności reprezentantów władzy administracyjnej, wojskowej, duchowieństwa wszystkich wyznań, urzędów i organizacyj społecznych nadzwyczajne posiedzenie żałobne Rady Miejskiej w Grajewie.
Dnia 15 V o godz. 9-ej rano odbyło się nabożeństwo żałobne za duszę śp. Marszałka Piłsudskiego w miejscowym kościele parafjalnym dla dziatwy szkół powszechnych. Tegoż dnia o godz. 10.30 odbyło się takież nabożeństwo dla miejscowego gimnazjum państwowego.
Dnia 15 V o godz. 20-ej w lokalu Zw. Rezerwistów w Grajewie odbyła się uroczysta akademia żałobna, zorganizowana przez Pow. Komitet Robotniczy P.P.S. d. Fr.Rew.
Zw. Strzelecki wysłał do Pani Marszałkowej Piłsudskiej następujący telegram: „Zarząd i Komenda Zw. Strzeleckiego powiatu szczuczyńskiego w Grajewie śle Ci Czcigodna Pani wyrazy najgłębszego współczucia i łączy się z Tobą i całym Narodem w nieutulonym wielkim żalu spowodu zgonu śp. Marszałka Piłsudskiego, Swego Twórcy i przewodnika, Wielkiego Obywatela i Najlepszego syna Polski.
W obliczu śmierci Najukochańszego Komendanta w imieniu wszystkich strzelców i strzelczyń ślubujemy pamięć o Nim zachować po wieczne czasy i wiernie strzec całości i potęgi Rzeczypospolitej w myśl Jego wielkich wskazań.”
Dnia 16 V o godz. 17.30 w obecności Starosty Pow., licznie zebranych przedstawicieli urzędów i organizacyj społecznych oraz publiczności przed świetlicą Z.S. w Grajewie komendant Pow. Z.S. Kitszel odczytał przed frontem Oddz. Strzeleckiego orędzie Pana Prezydenta Rzeczypospolitej. Do ustawionych w szeregu strzelców i strzelczyń przemówi p. wicestarosta Rudnicki, poczem prezes Pow. zarządu Z.S. p. dyr. Mętlewicz wraz z Komend. Z.S. okryli krepą sztandar strzelecki. Zw. Strzelecki wysłał do Warszawy na uroczystości żałobne poczet sztandarowy.
Dnia 16 V o godz. 18-ej odbyło się w Magistracie pod przewodnictwem p. wicestarosty Rudnickiego zebranie przedstawicieli wszystkich władz i urzędów oraz organizacyj społecznych, na którem wyłoniono Komitet Obywatelski i ustalono program dalszych obchodów żałobnych ku czci śp. Marszałka J. Piłsudskiego.
Dnia 16 V o godz. 20 w miejscowej synagodze odbyło się wobec przedstawiciela władzy administracyjnej uroczysta akademia żałobna, zorganizowana staraniem żydowskiego komitetu uroczystego Obchodu ku czci śp. Marszałka Józefa Piłsudskiego.
Dnia 17 V o godz. 10-ej rano w obecności przedstawicieli władzy administracyjnej odbyło się w miejscowej synagodze nabożeństwo żałobne ku czci śp. Marszałka Piłsudskie-go przy licznym udziale żydowskiej ludności organizacyj żydowskich.
Dnia 17 V o godz. 11-ej przy udziale wszystkich władz cywilnych i wojskowych, wojska, hufców p.w., wszystkich szkół i tłumnie zgromadzonej ludności z miasta i okolicy, staraniem Komitetu Obywatelskiego odbyło się w miejscowym kościele parafjalnym nabożeństwo żałobne za spokój duszy śp. Marszałka Piłsudskiego. Nabożeństwo celebrował ks. dziekan Gawędzki w asyście miejscowego duchowieństwa, poczem odprawiono egzekwje przy katafalku okrytym chorągwią państwową, na którym widniał portret Zmarłego Marszałka. Wszystkie organizacje zjawiły się ze sztandarami, okrytemi kirem; przy katafalku 9 p.s.k. trzymał wartę honorową. W czasie całego nabożeństwa biły dzwony kościelne: z chwilą rozpoczęcia nabożeństwa przez 5 minut grały wszystkie syreny alarmowe, fabryczne oraz parowozowe. Wszystkie sklepy w mieście i warsztaty pracy podczas nabożeństwa były nieczynne.
Dnia 18 V o godz. 10-ej w obecności p. wicestarosty Rudnickiego odbyło się przed kościołem parafjalnym polowe nabożeństwo za duszę śp. Marszałka Józefa Piłsudskiego; urządzone staraniem 9 p.s.k. Ołtarz umieszczono w drzwiach kościoła, w bramie wejściowej ustawiony został katafalk z portretem Zmarłego Marszałka i trumną okrytą chorągwią państwową. Nabożeństwo celebrował kapelan pułkowy ks. Borawski. Po odczytaniu orędzia Pana Prezydenta przed frontem pułku przez kwatermistrza mjra Staniszewskiego, zostało odprawione nabożeństwo żałobne z okolicznościowem kazaniem i egzekwie u trumny, u której straż honorową sprawowali oficerowie i podoficerowie pułku. Po nabożeństwie przed symboliczną trumną odbyła się defilada 9 pułku strzelców konnych, oddziału Straży Granicznej i t.p. oraz gimnazjum i szkół powszechnych. Pomimo ciągłego deszczu udział publiczności był b. liczny.