Szczegóły
Kategoria: Prasa
Poprawiono: niedziela, 18 października 2015, 14:01
Tomasz
Odsłony: 3191

Gazeta Codzienna - nr 241/1845


Starożytny Pomnik graniczny pomiędzy Polską a Prusami Wschodniemi

   W zeszycie wrześniowym Biblioteki Warszawskiej zamieszczona jest następująca wiadomość o Pomniku Starożytnym, wystawionym w sierpniu r. 1545, a zatem przed 300 laty, dla oznaczenia granic pomiędzy ówczesną Polską a Księstwem Pruskim.
   Może nie jeden z czytających ten artykuł, nabierze chęci obejrzenia tego pomnika, co potem upowszechni i wyświeci wiadomość o nim, gdyż wiele osób zamieszkałych od pomnika w przestrzeni dwumilowej, nawet o istnieniu jego niewiedzą.
   Pomnikiem tym, jest kolumna murowana w kwadrat, której wysokość pięć do sześciu łokci wynosić może, a każda jej ściana trzyma około dwóch łokci wszerz. W ścianie od wschodu wmurowana jest tablica z czarnego marmuru, przez swą dawność dosyć zniszczona, z napisem niewyraźnym wprawdzie, lecz w r. 1823. kiedym pomnik oglądał, mógł jeszcze być wyczytanym; wyrazy jego dosłownie tu zamieszczam:
Quando Sigismundus, Patrus Augustus in Oris
Primus, et Albertus Marchio, jura dabant,
Ille Jagellonis veteresque binominis Urbes,
Hicque Borussorum pace regebat Opes,
Haec erecta fuit moles, quae limilae (?) fines
Signat, et amborum separate arva Ducum.
Anno MDXLV. Mense Augusto.
   Pomnik ten położony jest w powiecie Augustowskim okręgu Biebrzańskim, na gruncie wsi szlacheckiej Bogusze Rypałty, w punkcie gdzie sucha granica pomiędzy Polską a Prusami, stanowiąca zarazem granicę posiadłości wsiów Polskiej Bogusze Rypałty a Pruskiej Prostki przybiera do rzeki Łęgi (Lyck) i jest niewątpliwie znakiem granicznym, który w skutku traktatu zawartego pomiędzy Królem Polskim Zygmuntem Pierwszym a Księciem Pruskim Albertem, wzniesiony został.
   Komisarze w r. 1823 przez rządy Polski i Pruski do odnowienia linii granicznej delegowani, w protokole swe czynności o tym pomniku uczynili wzmiankę z propozycyą, aby reparacya jego kosztem obydwu rządów dopełnioną była, co też przyszło podobno do skutku; lecz po upływie przeszło dwudziestu lat, pewnie już na nowo uległ ruinie. Warto go od zupełnego zniszczenia ochronić, tem bardziej, że oprócz starożytnej pamiątki, stanowi pewny i niezawodny punkt , do którego dążąc linia graniczna krajów i posiadłości prywatnych, jest niejako hamulcem od wzajemnego pomiędzy sąsiadującemi przywłaszczenia gruntów.
   Dla chcącego osobiście zwiedzić ten pomnik, zamieszczam następującą o jego położeniu wiadomość: Po przybyciu traktem bitym Petersburskim do miasta Grajewa, opuszcza się w rynku szosa, i udaje się na lewo starym pocztowym traktem do wsi szlacheckiej Bogusze, o pól mili od Grajewa położonej; z tej wsi, po przebyciu mostu na rzece Łędze, również na tym trakcie wystawionego, obraca się ponad rzeką na lewo, i w tym kierunku o trzysta lub więcej kroków dochodzi się pomnika.